Incontinentie, blijf er niet mee zitten!

ONVZ Zorgverzekeraar, nr. 1 2004

1 op de 4 vrouwen heeft last van ongewild urineverlies ofwel incontinentie. Schaamtegevoel en de gedachte dat er toch niets aan te doen is, zorgen er voor dat velen er mee blijven lopen (slechts 25% zoekt hulp). Toch zijn er diverse behandelmogelijkheden om dit euvel te verhelpen. We praten er over met dr. Huub van der Vaart.

Hij is gynaecoloog en medisch directeur van Alant Vrouw en staflid Gynaecologie van het UMC Utrecht. Alant Vrouw is een centrum voor bekkenbodem en menopauze in Zeist dat nauw samenwerkt met het UMC Utrecht. Het is onderdeel van Alant Medical, een organisatie die doelgroepgerichte medische centra exploiteert en die zich positioneren tussen huisarts en ziekenhuis. Van der Vaart: "Vrouwen kunnen bij ons terecht op verwijzing van hun huisarts of specialist. Een belangrijk deel van hen komt hier vanwege bekkenbodemproblemen en meer in het bijzonder plasproblemen. Wij verrichten vaak nog aanvullend onderzoek en stellen dan een behandeling voor. Daarbij gaan we uit van de vraag van de patiënt. Uiteindelijk bepaalt deze hoeveel last ze van de klachten heeft."
Er zijn verschillende vormen van urine-incontinentie, namelijk inspannings- of stressincontinentie, aandrang- of urge-incontinentie, een combinatie van deze vormen en overloopincontinentie. Bij overloopincontinentie trekt de blaas niet meer samen, waardoor deze in feite overloopt als er niets meer bij kan. Dit laatste komt relatief weinig voor. We belichten de twee eerstgenoemde nader.

Inspanningsincontinentie
Van der Vaart: "Bij inspanningsincontinentie is er sprake van een slecht afsluitende plasbuis waardoor je kleine scheutjes urine verliest tijdens bijvoorbeeld het sporten, niezen of een flinke lachbui. Dit euvel treedt voornamelijk op na één of meerder bevallingen, bij overgewicht en bij chronische obstipatie. Ook leeftijd speelt een rol: hoe ouder je bent, hoe groter de kans op inspanningsincontinentie."
"De basis van de behandeling bestaat uit fysiotherapie. Zo'n 70% van de vrouwen kan hiermee afdoende worden geholpen. Regelmatig zelf oefeningen blijven doen, is overigens wel van belang. Daarom bieden we de mogelijkheid om een herhalingscursus te volgen. Een deel van de patiënten behandelen we met biofeedback. Hierbij wordt de inwendige kracht van de bekkenbodem gemeten en vervolgens getraind. Helpt dit niet, dan kan operatief een kunststof bandje onder de plasbuis worden gezet, de TVT-methode (Tensionfree Vaginal Tape)."

Aandrangsincontinentie
"De tweede veelvoorkomende vorm is de aandrang- of urge-incontinentie. Je voelt plotseling dat je moet plassen, het is een grotere hoeveelheid en je bent vaak te laat bij de wc. De blaas is overactief en trekt samen terwijl je dat niet wilt. De oorzaak is niet altijd duidelijk. Soms gaat het om een blaasafwijking of een chronische blaasontsteking. Maar meestal spelen verkeerd aangeleerd plasgedrag en een niet goed functionerende bekkenbodem een rol. Ook jongere vrouwen kunnen hier last van hebben. Om precies te zijn heef 15% van de 20- tot 45-jarige vrouwen last van een overactieve blaas. Dit hoeft niet altijd gepaard te gaan met urineverlies. Meer dan acht keer per dag moeten plassen of plots heftige aandrang voelen, wijzen ook op een overactieve blaas. Een overactieve blaas belemmert je bij allerlei dagelijkse activiteiten zoals sporten, reizen, theaterbezoek of een etentje".
Aandrangsincontinentie wordt meestal behandeld met medicijnen, vaak in combinatie met fysiotherapie. Andere mogelijkheden zijn de zenuwstimulatietechniek, waarbij een zenuw in de enkel wordt geprikkeld, een pacemaker in een rugzenuw of het lokaal inspuiten van Botox, waardoor de blaasactiviteit plaatselijk 'verlamd' wordt. Omdat ook psychische factoren een rol kunnen spelen, kunnen tevens gesprekken met een psycholoog onderdeel vormen van de behandeling.

Voorlichting
Alant Vrouw organiseert elke maand een voorlichtingsbijeenkomst over bekkenbodemklachten en een voorlichtingsbijeenkomst over de menopauze. Deze zijn vrij toegankelijk. Voor meer informatie kunt u bellen met Alant Vrouw, 030-693 40 80, of u kunt kijken op www.alantvrouw.nl. Over enkele van de in dit artikel genoemde behandelmethoden is tevens uitgebreide informatie te vinden opwww.novg.nl, de site van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie.