Oorzaken & symptomen zwelling in de onderbuik
Bij uitwendig voelbare afwijkingen van de baarmoeder en eierstokken kan er sprake zijn van verschillende aandoeningen:
Myomen
Myomen (vleesbomen) zijn goedaardige knobbels in de spierlaag van de baarmoeder. Net als de baarmoeder zelf bestaan ze voornamelijk uit spierweefsel. Myomen geven meestal geen klachten, maar als u hevige of pijnlijke menstruaties hebt, als de myomen groot zijn, of als er veel myomen zijn, kan behandeling nodig zijn. Afhankelijk van het doel, vermindering van uw klachten, het tegengaan van de groei van de myomen, of het verwijderen van de myomen, zijn er verschillende behandelingen mogelijk. Deze mogelijkheden variëren van medicijnen tot een operatieve ingreep.
Hoe myomen ontstaan is niet bekend. De kans dat ze kwaadaardig worden, is bijzonder klein (1 op 10.000). Een myoom kan zo groot zijn als een speldenknop, maar kan ook heel groot worden en enkele kilo’s wegen. Myomen kunnen op verschillende plaatsen van de baarmoeder zitten:
1. aan de buitenzijde van de baarmoeder, subsereus;
2. in de wand van de baarmoeder, intramuraal;
3. onder het slijmvlies van de baarmoederholte, submukeus;
4. in de baarmoederholte, intracavitair.
Myomen worden beïnvloed door de hormonen oestrogeen en progesteron. Dit zijn de vrouwelijke geslachtshormonen die tijdens de vruchtbare levensfase in de eierstokken worden gemaakt. Vóór de eerste menstruatie (menarche) kunnen myomen dan ook niet ontstaan, en na de overgang (menopauze) nemen ze vaak in omvang af. Tijdens de zwangerschap kunnen myomen door de hormoonveranderingen gaan groeien. Na de zwangerschap worden ze weer kleiner. Ook bij sommige hormoonbehandelingen, zoals die voor overgangsklachten, kunnen myomen groter worden.
De meest vrouwen hebben doorgaans geen of weinig klachten van myomen. De meeste myomen groeien langzaam en blijven onopgemerkt en worden vaak bij toeval gevonden.
De plaats van het myoom, heeft meer invloed op de klachten dan de omvang van het myoom. Zo kunnen myomen in de baarmoederholte, zelfs als ze klein zijn, menstruatieklachten veroorzaken. Klachten die het meest voorkomen zijn overmatig bloedverlies, (hypermenorroe) en menstruatiepijn (dysmenorroe). De menstruaties blijven in principe regelmatig, al kan er ook tussentijds bloedverlies optreden. Veel bloedverlies, eventueel met stolsels, kan bloedarmoede (anemie) geven waardoor u zich moe of kortademig kunt voelen. Andere, meer zeldzame klachten van myomen zijn een drukkend gevoel in de buik, lage rugpijn, vaak plassen, en pijn en/of bloedverlies bij het vrijen. Heel af en toe verschrompelt een myoom door te weinig bloedtoevoer (myoomnecrose). Dit kan dan aanleiding geven tot acute hevige buikpijn.
Een baarmoeder met myomen geeft meestal geen problemen bij het zwanger worden. Als bij onderzoek naar oorzaken van het uitblijven van een zwangerschap een myoom gevonden wordt, is dit veelal toevallig. Het myoom heeft geen gevolgen voor de kans om zwanger te worden. Een uitzondering hierop is een gesteeld myoom in de baarmoederholte. Dit kan de innesteling van een zwangerschap belemmeren.
Aan het eind van de zwangerschap kunnen grote myomen een enkele keer de indaling van de baby belemmeren, vooral als zij in de baarmoederhals gelegen zijn. Een keizersnede is dan noodzakelijk. Soms kunnen myomen in de zwangerschap hevige pijnklachten veroorzaken als gevolg van te weinig bloedtoevoer. Het myoom kan hierdoor gedeeltelijk ‘afsterven’. Dit kan ook in het kraambed gebeuren, als na de bevalling de baarmoeder snel kleiner wordt. De meeste myomen geven in de zwangerschap of na de bevalling echter geen klachten.
Lees meer: Onderzoek myomen
Ovariumcyste
Ovariumcysten zijn met vocht gevulde blaasjes in of aan de eierstok, het ovarium. Voordat u in de overgang komt, zijn kleine vochtblaasjes in de eierstok normaal. Ze zijn pas afwijkend als ze groter zijn dan 5 cm.
Een ovariumcyste is een vrij vaak optredende aandoening, die vooral bij meisjes en vrouwen in de vruchtbare leeftijd voorkomt en vaak per toeval wordt ontdekt. Een kleine cyste geeft bijna nooit klachten. Grotere cysten kunnen druk uitoefenen op aangrenzende organen, zoals het rectum of de blaas, waardoor obstipatie of plasproblemen kunnen ontstaan. Ook kunnen ze zorgen voor vage buikpijn, bekkenpijn of problemen met de menstruatie veroorzaken, zoals een lichtere of juist hevigere menstruatie of vaginaal bloedverlies na de menopauze. Soms worden cysten zo groot dat uw buik dikker wordt.
Meestal zijn ovariumcysten goedaardig. Een kwaadaardige cyste, die eierstokkanker veroorzaakt, komt zeer zelden voor en dan vooral bij vrouwen die ouder zijn dan 40 jaar.
Lees meer: Onderzoek overiumcyste