'Zorgen om onze oren'
De carrière van dr. Jan Vos, KNO-arts bij Bergman Clinics KNO | Arnhem, beslaat al meer dan dertig jaar. In die tijd heeft hij één oorklacht flink zien toenemen: lawaaibeschadiging. Je kent het vast wel: je staat net iets te dicht bij de boxen tijdens een concert of je hebt een hele avond gedanst en jij en je vrienden moesten in elkaars oor schreeuwen om boven de muziek uit te komen. Daarna lijkt het alsof alle geluiden doffer klinken of je hoort juist een piep of suizen. Meestal is die lichte doofheid of pieptoon tijdelijk.
Als je oren te vaak worden blootgesteld aan luide geluiden - denk bijvoorbeeld ook aan lawaai op de werkplek of te luide muziek via een koptelefoon of oortjes - kan dat blijvende gevolgen hebben. Dat proces waarbij haarcellen in het binnenoor beschadigd raken, is sluipend, legt Vos uit. “Je kunt jaren met een gehoorbeschadiging door lawaai rondlopen zonder dat je het doorhebt. Dan krijg je bijvoorbeeld last van oorsuizen of gehoorverlies als de ouderdom inzet en is het te laat.” Vos kan een permanente beschadiging vaststellen, maar niet verhelpen. “Preventie is dus belangrijk: bescherm je oren, bijvoorbeeld met oordoppen.”
Nat oor
Gelukkig is er aan veel oorklachten wél iets te doen en dat doet Vos dan ook met plezier. “Ik vind mijn vakgebied het leukste dat er is en ik mag werken met een dwarsdoorsnede van de bevolking. Jong en oud, ze komen allemaal bij mij. Het is prettig dat ik ze vaak een oplossing voor hun probleem kan bieden.”
Bij Bergman Clinics | KNO worden onder andere oorontstekingen verholpen en gehoorverbeterende ingrepen uitgevoerd. Vos houdt spreekuur op de locatie in Arnhem. “Het fijne is dat mensen relatief snel bij ons terechtkunnen”, vertelt hij. De oorklachten waarmee mensen het meest bij hem aankloppen, zijn een verminderd gehoor, pijn- en jeukklachten, vocht uit het oor, problemen op het gebied van evenwicht en oorsuizen. Bij kinderen ziet hij ook wel spraak-taalproblemen, een gevolg van een verminderd gehoor. Buisjes kunnen in dit laatste geval een optie zijn.
Klachten ontstaan vaak door een oorontsteking die niet goed geneest of door een gaatje in het trommelvlies als gevolg van een ontsteking, trauma of een buisje dat te lang zit, maar ook door verkalking of een beschadigde gehoorbeentjesketen. Sommige mensen hebben last van chronische oorontstekingen. “De gewone chronische ontsteking houdt in dat je vaak een nat oor hebt en daardoor niet goed hoort. De andere vorm heet cholesteatoom, waarbij huidcellen zich ophopen in het middenoor. Dit kan ontzettend veel schade veroorzaken.”
Alarmerend genoeg
Mensen lopen soms onnodig lang door met oorklachten, ziet Vos. “Als ze veel pijn hebben, gaan ze wel naar de huisarts. Een oorontsteking doet echter, in tegenstelling tot wat mensen vaak denken, niet altijd pijn. Mensen denken dan dat het nog wel meevalt, maar een oorontsteking kan uiteindelijk vervelende gevolgen hebben. En je kunt er gewoon iets aan doen.”
Maar wanneer moet iemand dan aan de bel trekken? “In de regel is dat als je langer dan vier weken last hebt van een verminderd gehoor”, vertelt Vos. “Maar ook als je een loopoor hebt dat niet binnen een week droog is of als je last hebt van oorsuizen of een bromtoon. En als je pijn hebt: ga naar de huisarts als het niet te harden is. Kinderen zijn soms te jong om oorklachten aan te geven. Als ouder kun je oorpijn wel herkennen, bijvoorbeeld doordat je kind slecht slaapt, koorts heeft, aan het oor trekt of een spraak-taalachterstand heeft.
Voor kinderen geldt dat ze soms te jong zijn om uit te leggen dat ze niet goed horen. Het is dus belangrijk om als ouder alert te zijn, omdat een verminderd gehoor gevolgen kan hebben voor hun spraak-taalontwikkeling.”
Nog een punt waarop mensen volgens Vos alert moeten zijn: evenwichtsklachten. “Het gros van de evenwichtsklachten heeft niets met het oor te maken. Maar als je een oorontsteking hebt én evenwichtsklachten, is dat wel alarmerend genoeg om naar de huisarts te gaan. Dat kan namelijk wijzen op een ernstige ontsteking of het eerdergenoemde cholesteatoom.
Nuttige beschermlaag
Vos heeft tot slot nog een belangrijk advies voor jong en oud: wees voorzichtig met het gebruiken van wattenstaafjes. Oorsmeer zit er namelijk niet voor niets en is zelfs nuttig; het zorgt voor een beschermlaag.
“We zien regelmatig zorgvuldig aangestampte proppen oorsmeer, zeker bij mensen met een wijde gehoorgang. Als de huisarts de prop er niet uit krijgt of als het trommelvlies door het uitspuiten is geperforeerd, komt iemand bij ons. Dan leg ik de cliënt uit dat de natuurlijk weg van oorsmeer naar buiten is en dat je het dus alleen aan de buitenkant van het kommetje van de oorschelp moet weghalen. Zeker als je weinig oorsmeer aanmaakt, is het niet verstandig om het beschermlaagje te verwijderen. Blijf er dus zo veel mogelijk af.”
Bron & Copyright; MHX Brandend Context / Telegraaf
