Oorzaken & symptomen spataderen (spataders)
Hoe ontstaan spataderen?
De bloedcirculatie in het menselijk lichaam wordt verzorgd door grote en minuscuul kleine bloedvaten. Deze aderen verdelen het bloed vanuit ons hart over het hele lichaam. De totale lengte van alle aderen is ongeveer 100.000 kilometer. Om te voorkomen dat het bloed terugstroomt, bevatten deze aderen kleppen.
Door verschillende oorzaken kunnen deze kleppen gaan “lekken” (zie afbeelding). Bijvoorbeeld wanneer er te veel druk op de kleppen komt te staan, omdat het bloedvat wijder wordt of omdat de kleppen zelf niet meer goed sluiten. Als de kleppen niet goed sluiten dan wordt de druk daaronder, in de ader, groter. Hoe hoger de druk, des te wijder het bloedvat. Hierdoor bezwijken meer kleppen. Na verloop van tijd worden de gevolgen zichtbaar als spatader. In de lies en knieholte zitten de belangrijkste kleppen. Op die plaatsen komen oppervlakkige en diepliggende aders samen. De belangrijkste oppervlakkige aderen zijn de Vena Saphena Magna (VSM) en de Vena Saphena Parva (VSP). De VSM is een grote oppervlakkige ader aan de binnenzijde van het been. De VSP is een grote oppervlakkige ader aan de achterkant van het been.
Soms geven spataderen alleen cosmetische klachten. Ze worden als ontsierend ervaren. Het komt ook voor dat spataderen juist niet zichtbaar zijn, maar wel klachten geven. Als spataderen klachten geven, is er meestal sprake van jeuk, pijn, een moe, loom of onrustig gevoel in de benen. Ook kunnen huidafwijkingen zoals verkleuring van de huid (bruine vlekken), eczeem of een open been (niet genezende wondjes aan het been) ontstaan.
Factoren van invloed op het ontstaan van spataderen
Niet iedereen loopt een even groot risico op spatadervorming. Hieronder volgen de voornaamste factoren die hierbij bepalend zijn:
Erfelijke aanleg
Erfelijke aanleg speelt een rol bij het ontstaan van spataderen. Mensen met een aangeboren zwakte van de vaatwanden van de aderen, krijgen eerder last van spataderen.
Overgewicht
Mensen die kampen met overgewicht hebben een verhoogd risico op het ontstaan van spataderen.
Staan
Mensen die veel en lang staan, bijvoorbeeld vanwege hun beroep, hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van spataderen.
Geslacht
Vrouwen hebben vaker last van spataderen dan mannen.
Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap kunnen om diverse redenen spataderen ontstaan. De veranderde hormoonspiegel kan tijdens de zwangerschap de vaatwanden slapper maken. Door de groeiende baarmoeder kan het bloed minder goed uit de benen naar het hart stromen en daardoor neemt de druk op de aderen toe. Tevens is tijdens de zwangerschap de hoeveelheid circulerend bloed bij de moeder groter.
Trombose
Mensen die in het verleden trombose in het been hebben gehad, kunnen beschadigde kleppen hebben. Deze kunnen hierdoor gaan lekken.
Tips om spataderen te voorkomen:
- Lang staan werkt het ontstaan van spataderen in de hand. Het is belangrijk om veel te bewegen. Vooral oefeningen waarbij de kuitspier regelmatig wordt aangespannen zijn bevorderlijk voor een goede bloeddoorstroming en drukvermindering in het adersysteem. Buig de tenen gedurende vijf seconden en strek de tenen hierna vijf seconden. Doe deze oefening tweemaal en een keer per uur; zo nodig vaker. Lopen en fietsen zijn ook goede vormen van beweging.
- Mensen die aanleg hebben voor het krijgen van spataderen kunnen uit voorzorg elastische compressie kousen (steunkousen) dragen op momenten dat zij veel moeten staan of zitten.
- Het gebruik van rutosiden (natuurlijke, uit planten gewonnen producten) kan de huiddoorbloeding bevorderen en vochtophoping in de huid verminderen. Dit kan klachten, die gepaard gaan met spataderen, zoals vermoeidheid in de benen, verminderen. Deze producten zijn zonder recept verkrijgbaar.
