Melanoom

• Wat is een melanoom?
• Oorzaken & symptomen van een melanoom
• Onderzoek & diagnose melanoom
• Behandeling melanoom
• Wat kunt u zelf doen?
• Meer over melanomen

 Wat is een melanoom?

Een melanoom is een kwaadaardige moedervlek. De meeste melanomen zijn vaak grillig en asymmetrisch van vorm en ook de kleur is onregelmatig. Ze kunnen bruin en zwart zijn, maar ook rood, blauw, paars, wit, grijs of meerdere kleuren.

 Oorzaken & symptomen van een melanoom

Een melanoom is een groep pigmentcellen die is veranderd in kwaadaardige cellen. De kwaadaardige cellen groeien na verloop van tijd uit in het omgevende weefsel. Een melanoom is een ernstige vorm van kanker die zich kan verplaatsen en uitzaaien.

Vreemde (moeder)vlek checken

Hoe kunt u een melanoom tijdig herkennen? Houd verdachte (moeder)vlekken altijd in de gaten! Pas daarbij de ABCD regel toe om een melanoom te herkennen. Als drie of meer dingen van toepassing zijn kan er sprake zijn van een onrustige of kwaadaardige moedervlek.

Ook veranderingen van een bestaande moedervlek moet u in de gaten houden. Bij meer dan twee van de onderstaande factoren kan er sprake zijn van een kwaadaardige omvorming.

• Groter worden
• Van kleur of kleursamenstelling veranderen
• Jeuken, steken, pijn doen
• Korstjes
• Bloeden

 Onderzoek & diagnose melanoom

Een dermatoloog onderzoekt of de moedervlek gewoon, onrustig of kwaadaardig is. Dit doet de dermatoloog met het blote oog op basis van uiterlijke kenmerken, eventueel door met een dermatoscoop met een vergroting naar de moedervlek te kijken om de kwaliteit van het netwerk van pigmentcellen te zien. Bij redelijke verdenking van een melanoom moet de afwijking in principe geheel worden verwijderd voor verder weefselonderzoek. Afhankelijk van de uitkomst van het onderzoek, met name over de dikte van het melanoom, kan het behandelbeleid worden bepaald.

Omdat een melanoom een ernstige vorm van kanker is, is het belangrijk er in een vroeg stadium bij te zijn.

 Behandeling melanoom

Bij Bergman Clinics | Huid & Vaten kunt u terecht voor de volgende behandelingen van een melanoom.

• Operatieve ingreep

Bij redelijke verdenking van een melanoom moet de afwijking in principe geheel worden verwijderd voor verder weefselonderzoek. Afhankelijk van de uitkomst, met name over de dikte van het melanoom, kan het behandelbeleid worden bepaald.

Een melanoom wordt bij voorkeur operatief verwijderd (excisie) door een dermatoloog of (plastisch) chirurg, onder verdoving. Dit gebeurt meestal in twee fasen: na de eerste excisie wordt de dikte van het melanoom (de Breslowdikte) bepaald en afhankelijk daarvan wordt nog een stuk gezonde huid met een marge van 1 tot 2 cm weggehaald. Als de Breslowdikte kleiner of gelijk is aan 2 mm geldt 1 cm marge, anders wordt 2 cm aanbevolen. Ook dit operatieweefsel wordt onderzocht om vast te stellen of het melanoom volledig is verwijderd. Bij deze tweede operatie kan een vrij grote wond ontstaan, waarbij mogelijk een huidtransplantatie nodig is om de wond te sluiten.

Eventuele uitzaaiingen in de lymfeklieren door een uitgezaaide melanoom worden opgespoord door een kleurstof in de huid te spuiten ter plaatse van het litteken waarmee de lymfeklier die precies met de plaats van het melanoom te maken heeft te vinden is. Deze wordt de schildwachtklier (sentinel node) genoemd. De klier wordt verwijderd en op uitzaaiingen onderzocht.

• Als er geen kwaadaardige cellen worden gevonden is de kans op uitzaaiingen naar andere lymfeklieren zeer klein.
• Als er wel uitzaaiingen worden gevonden moeten ook de lymfeklieren in de directe omgeving worden verwijderd.

Het schildwachtklieronderzoek is relatief nieuw en in feite nog experimenteel, maar wordt steeds vaker toegepast de laatste jaren. Het kan informatie geven over de prognose (= verwachte kans op overleven), maar of de overlevingskansen zelf hierdoor echt verbeteren, is nog niet duidelijk. Zolang dat niet is aangetoond, wordt de ingreep in Nederland niet routinematig worden verricht.

Mensen die geopereerd zijn aan een dik melanoom of die vanwege uitzaaiingen naar de lymfeklieren een klieroperatie hebben ondergaan, hebben een verhoogde kans op uitzaaiingen naar andere organen. Er bestaat momenteel geen aanvullende standaardbehandeling met medicijnen om dit risico te verkleinen. Voor de behandeling van uitzaaiingen in andere plaatsen dan de lymfeklieren (bijvoorbeeld via het bloed in organen zoals lever en longen) kan worden gekozen voor chemotherapie, immunotherapie of radiotherapie, afhankelijk van de plaats en de uitgebreidheid van de uitzaaiing.

Afhankelijk van de dikte van het melanoom moet u eenmalig of meerdere keren terugkomen voor controle. Daarnaast is het belangrijk dat u uw huid en lymfeklieren regelmatig controleert.

 Wat kunt u zelf doen?

Houd verdachte moedervlekken goed in de gaten, zeker wanneer familieleden melanomen hebben of hebben gehad. Als u de moedervlekken niet vertrouwt, kunt u ze door uw huisarts of dermatoloog laten onderzoeken. Op deze manier bent u er snel bij indien de moedervlek zich kwaadaardig ontwikkelt.

Vermijd overmatige blootstelling aan zonlicht en neem preventieve maatregelen, met name bij kinderen! Zonlicht vergroot de kans op het ontstaan van moedervlekken en melanomen.

Na behandeling van een melanoom is het belangrijk uw huid en lymfeklieren goed in de gaten te houden.

 Meer over melanomen

Een melanoom ontstaat meestal uit een onrustige moedervlek en in slechts enkele gevallen uit een gewone moedervlek. Heel zelden ontstaan melanomen spontaan, zonder dat andere moedervlekken omvormen tot de melanoom. Mensen met meerdere zogenaamde “onrustige” moedervlekken hebben een verhoogde kans op het krijgen van een melanoom.

Men gelooft dat overmatige blootstelling aan zonlicht een risicofactor is bij het ontstaan van melanomen, maar over hoe dat precies gebeurt verschillen de meningen. Met name zonverbranding is een groot risico, vooral als dit gebeurt vóór de leeftijd van 20 jaar zorgt dit voor veel schadelijke effecten. Ook het huidtype speelt een rol, mensen met een licht huidtype lopen een verhoogd risico. In ongeveer 10% van de gevallen lijkt er sprake van erfelijke aanleg. Het is daarom belangrijk dat mensen verstandig zonnen.

Melanomen kunnen zich uitzaaien, voornamelijk via de lymfebanen in de huid. De lymfebanen monden uit in lymfeklieren. De lymfeklier waar de eventuele uitzaaiing het eerst terechtkomt wordt de schildwachtklier genoemd. Vermoedelijk worden pas daarna de overige nabijgelegen lymfeklieren (in oksels, liezen en hals) aangedaan. Wanneer een lymfeklier een uitzaaiing bevat, voelt deze als een stevig bolletje onder de huid van 2-3 cm doorsnede.

De vooruitzichten van iemand die een melanoom heeft gehad hangen sterk af van de kans op uitzaaiingen. Dit laatste is weer afhankelijk van de dikte van het melanoom: hoe dunner het melanoom, hoe groter de kans op volledige genezing. Momenteel is de overlevingskans van 5 jaar voor alle mensen met een melanoom in Nederland ongeveer 80%. Bij een uitzaaiing in een lymfeklier is de kans op genezing veel kleiner. Bij een uitzaaiing van een melanoom via het bloed in andere organen is genezing in het algemeen niet meer mogelijk.

Het melanoom komt overal ter wereld steeds vaker voor, met name bij mensen met een blanke huid. Melanomen kunnen op elke leeftijd ontstaan, met een piek tussen de 45 en 60 jaar. Dankzij vroege opsporing is de overlevingskans van mensen met deze vorm van huidkanker de laatste decennia sterk verbeterd.

Wilt u meer weten over de behandelmogelijkheden van melanoom bij Bergman Clinics? U kunt gerust even bellen op 088 9000 500. Onze medewerkers beantwoorden uw vragen graag. Tevens is het mogelijk om direct een afspraak in te plannen.